Türkiye'de son zamanlarda yaş sebze ve meyvede yaşanan fiyat yüksekliği gündemdeki yerini koruyor. Enflasyonun yükselmesine de neden olan bu olumsuz durumda, tedarik zincirinde yaşanan sorunların da etkisi büyük. Bu konuyu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Cenap Aşcı, Türk Hava Kurumu Üniversitesi İşletme Fakültesi öğrenci toplulukları tarafından düzenlenen ‘Küresel Lojistik ve Ticaret’ temalı zirvede de dile getirdi. YAŞ SEBZE MEYVENİN YÜZDE 50'Sİ ÇÖPE GİDİYOR Enflasyonda yaş-sebze meyvenin ağırlığının hala çok yüksek olduğuna işaret eden Müsteşar Aşcı, bunun en önemli sebeplerinden birinin üretilen yaş sebze ve meyvenin bazı ürünlerinin yüzde 50’ye yakın kısmının üreticiye ulaşmadan telef olduğunu ifade etti.  Müsteşar Aşcı, sebze ve meyvedeki kaybın nedenlerinden bahsederek  “Biz düzgün bir şekilde toplayamıyoruz, taşıyamıyoruz ve pazara arz edemiyoruz. Bu nedenlerle yarıya yakın bir kayıptan bahsediyoruz. Bunun için sizin çalıştığınız alan çok önemli, sizlerin fikir ve çalışmalarıyla inşallah bu sorunları gidermiş olacağız.” diye konuştu. Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması’nın kabul edilerek yürürlüğe girdiğini hatırlatan Müsteşar Aşcı, kurulun yapısından bahsetti ve gençleri kurulun toplantılarına davet etti. [caption id="attachment_9840" align="aligncenter" width="448"] Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Cenap Aşcı[/caption] Yaş sebze-meyvede yaşanan sorunu bir süre önce Metro Toptancı Market Genel Müdürü Kubilay Özerkan'da dile getirmişti. Dünya'ya yaptığı değerlendirmede, Türkiye’de üretilen 49 milyon ton meyve ve sebzenin yüzde 25 ila 40’ı ya üretim, dağıtım ve tüketim zincirinde kaybedildiğini ifade etmişti. Bu miktar, Türkiye'nin yıllık yaş sebze-meyve ihracatının yaklaşık 4 katına karşılık geliyor. [caption id="attachment_9841" align="aligncenter" width="300"] Metro Toptancı Market Genel Müdürü Kubilay Özerkan.[/caption] Metro TÜBİTAK ile bir araştırma yaparak tarladan sofraya uzanan yolda yaşanan bu kaybın bir haritasını çıkardı.  Metro Toptancı Market Genel Müdürü Kubilay Özerkan'ın aktardığı tespitler şöyle: “16 milyon ton sebze meyve çöpe gidiyor desek, bu 30 milyar TL’lik bir kayıptır. Biz gerekli çalışmalarla bu rakamın 15 milyar TL’ye düşürülebileceğine inanıyoruz.” Bu konuda bakanlıklarla görüştüklerini açıklayan Özerkan, üzerinde çalışılan ambalaj teşviği gibi desteklerin iyileşmenin sağlanabilmesi açısından çok önemli olduğunu da vurguluyor.

Özerkan, yaptıkları araştırmanın Türkiye’ye katkısının bu çalışma için yapılan yatırımdan çok daha büyük olacağını vurgulayarak detayları şöyle anlatıyor: “TÜBİTAK ile marul, domates ve şeftali ürünlerini baz alan, 8 ay süren bir araştırma yaptık. Ürünlerin iyi koşullarda ve kötü koşullarda tedariğini temel alan bu araştırma neticesinde kötü koşullarda tedarik edilen ürünün iyi koşulda tedarik edilene kıyasla 9 kat daha fazla atığa dönüştüğünü gözlemledik. Gördük ki, gıda kayıp ve atıklarında da sürece bütünleşik bakmak çok önemli. Zincirin tek bir halkası eksik kalırsa bu halkanın tüm zincire olan etkisi çok daha büyük oluyor. Ürünü soğukta sergilemezsek yüzde 13’luk bir kayıp, soğuk zincirde taşımazsak yüzde 9,5’’luk bir kayıp ve uygun ambalajda satmazsak yüzde 9’luk bir kayıp oluşuyor. Ambalaj, kayıpları azaltmada önemli bir kriter. Metro olarak, marulda nem önleyici ambalaj kullanarak raf ömrünü 3 kat artırdık. Marul araştırmasında ortaya çıkan çarpıcı bir sonuç var. Üretimin 6 aşamasında da marul olumsuz koşullara maruz kaldığı takdirde ürünün ağırlık kaybı yüzde 20 olurken, satılabilirlik oranı da yüzde 0 oluyor. Yani ürünlerin tamamı çöpe atılıyor.” Ürünün çöpe atılması birçok kaynağın da israf edilmesi anlamına geliyor. Örneğin 1 kg domates çöpe atılınca onu üretmek için kullanılan 50 litre su da israf edilmiş oluyor. Özerkan bunun bir verimlilik projesi olduğunu vurgulayarak, “Üreticilerin çeşitli zorluklarla ve kıt kaynaklarla ürettiği meyve ve sebzelerin çöpe atılmaması ve milli kaynakların israf olmaması için, atık ve kayıpların en aza indirilmesi amacıyla tedarik zinciri ve satış koşullarını geliştiriyor ve standartlara uygun yatırım yapıyoruz. Tüketim analizleri yaparak; doğru miktar, kalite ve özellikte planlı üretim yaptırma hedefiyle kayıpları en aza indiriyoruz” diyor.