Otomotiv sektörü direksiyonu İran'a kırıyor

Dünyanın önde gelen araştırma ve danışmanlık kuruluşlarından Frost & Sullivan'ın Otomotiv ve Ulaşım Danışman Analisti Melek Öztürk, İran'a uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılmasıyla birlikte dünya gündemine yerleşen İran'ın keşfedilmeye değer büyük bir pazar olduğunu, özellikle gelişmiş bir otomotiv endüstrisine sahip olan ülkenin küresel otomotiv sektörü aktörleri açısından cazip bir pazar konumuna yükseldiğini kaydediyor. YATIRIMCILAR İÇİN YENİ VE BÜYÜK BİR PAZAR Ortadoğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesinde Suudi Arabistan'dan sonra ikinci büyük ekonomiye sahip olan İran'ın 404 milyar dolar gayrisafi milli hasılaya ve kişi başına düşen 5.200 dolar milli gelire sahip olduğu bilgisini veren Öztürk, petrol ihracatı üzerinde uygulanan yaptırımların hafiflemesiyle ekonomik durgunluktan kurtulan İran’ın 2013’teki %1.7’lik daralmadan sonra 2014’te %3.0’lık büyüdüğünü, 2014 ile 2020 yılları arasında ise gayrisafi yurtiçi hasılasının ortalama %3.2 oranında büyümesinin öngörüldüğünü belirtiyor. Öztürk, demografik açıdan ise Ortadoğu'da Mısır’dan sonra 81 milyonluk nüfusuyla en kalabalık ülke olan İran halkının %72’sinin 15-64 yaş arasında, çalışma çağındaki insanlardan oluştuğunu kaydediyor. İran devletinin ekonomiyi petrol sektörü dışındaki alanlarda da güçlendirmek istemesinin, özellikle otomotiv, metal ve maden sektörü alanlarında yatırımcılara yeni ve büyük bir pazar olanağı sağladığını vurgulayan Öztürk, İran devletinin bu konudaki çalışmaları arasında Merkez Bankası'na daha fazla bağımsızlık verilmesi, vergi tabanının genişletilmesi, yerli para biriminin istikrarlılaştırılması ve standardize edilmesinin yer aldığını belirtiyor. OTOMOTİV SEKTÖRÜ BÜYÜK POTANSİYELE SAHİP İran'ın 2014 yılında gerçekleştirdiği 860,000 binek araç satışıyla Ortadoğu'da en büyük otomotiv pazarına sahip olduğunu dile getiren Öztürk, bu yönde İran hükümetinin ekonomiyi ve istihdamı güçlendirmek için yerel üretimin pazarda önemli bir paya sahip olmasını arzuladığını, bunun için 2016 ve ilerisi için çeşitli düzenlemeler gerçekleştirmesinin beklendiğini kaydediyor. Bu düzenlemelerin pazarda yerel OEM’lerin varlığını arttırması için olumlu bir gelişme olduğunu ifade eden Öztürk, bunun yanında ithal edilen araçların motor hacmine bağlı olarak %40-75 arasında vergiye tabi tutulmasının tüketicilerin yerel markalara yönelmesinin hedeflendiğini gösterdiğini belirtiyor. Türkiye’de ise araç ithalatında bazı ülkeler için 10%’luk oran dışında gümrük vergisinin uygulanmadığını hatırlatan Öztürk, ancak Türkiye’de de diğer ülkelerden faklı olarak ÖTV ile yerel markalara teşviğin gözlendiğini, örneğin Türkiye’de üretilmeyen 1.6 litre üzeri motor hacimli araçlar için ÖTV'nin %90 ila %145 seviyelerinde olduğuna dikkat çekiyor. İran'ın coğrafi konumu itibariyle 15 ülkeye komşu olduğu ve sınıra yakın 7 stratejik noktadaki serbest bölgelerin ithalat-ihracat merkezleri olarak faaliyet gösterdiğini söyleyen Öztürk, 2014 yılı itibariyle ülkede en çok satışı yapılan araç markalarının Peugeot, Saipa-Paykan, Iran Khodro ve Çin markaları olduğunu belirtiyor. Öztürk, diğer ülkelerin pazarlarına kıyasla Çin markalı araçların İran'da Avrupalı markaların boşluğunu doldurduğunu, 2014 yılında %7 pazar payına sahip olarak İran'a güçlü giriş yaptıklarını ifade ediyor. TÜRKİYE AÇISINDAN CAZİP BİR PAZAR İran'ın ülke gelirinin %50'sini hizmet sektöründen sağladığını belirten Öztürk, yaklaşık 11 milyon araçlık araç parkı göz önüne alındığında, otomotiv servis sektörünün bundan önemli bir pay aldığını kaydediyor. Özellikle araç parkının %85’inin 7 yaş ve üzeri olmasının servis pazarı için önemli bir gösterge olduğunu ifade eden Öztürk, Türkiye’de ise 7 yaş ve üzeri araç parkının %70 oranında ve 9.9 milyon düzeyinde seyrettiğini, İran’nın araç parkının daha yaşlı ve daha kalabalık olmasının özellikle aftermarket sektörü açısından büyük potansiyel sunduğunun altını çiziyor. Diğer yandan Öztürk, otomotiv parça ürünlerinde ithalattan %7 ila %15 arasında gümrük vergisi alındığı bilgisini de veriyor. Halihazırda İran pazarının en büyük ihtiyacının global firmaların coğrafi tedarik ağı, teknolojisi, kalitesi ve iş geliştirme modelleri olduğuna vurgu yapan Öztürk, bu nedenle yabancı firmaların özellikle yerel pazardaki firmalarla işbirliği kurmasının öncelikli önem taşıdığına vurgu yapıyor. Türkiye’nin komşularına bakıldığında Suriye ve Irak’ta iç savaş, Yunanistan’da ekonomik kriz, Azerbeycan’da petrol fiyatlarındaki düşüşle duraksayan ekonomi, Bulgaristan ve Gürcistan’ın ise kapalı ve küçük pazarlar olması gibi sorunlar yaşandığını belirten Öztürk, uluslararası yaptırımların kaldırılmasının ardından İran’ın komşularımız arasında en önemli pazar haline geldiğinin altını çiziyor. Frost  Sullivan – Dünyanın en büyük araştırma ve danışmanlık gruplarından biri olan Frost & Sullivan; 1961 yılından beri 40 ülkede 2000’in üzerinde analisti ve danışmanı ile otomotiv, enerji, havacılık ve savunma, telekomünikasyon, sağlık, kimya ve daha birçok sektörde pazar liderlerinden yeni kurulanlara kadar çeşitli ölçeklerde 14.000 firma ve kuruluşa hizmet vermekte, müşterilerinin büyümelerini hızlandırmalarını, gelişme, yenilik ve liderlik alanlarında en yüksek düzeye ulaşmalarını sağlamaya yönelik çalışmaktadır. Detaylı bilgi ve talepleriniz için [email protected] adresine başvurabilir, www.frost.com'u ziyaret edebilirsiniz.